grenzen verleggen

van afvalwater naar voedingsstoffen

In Nederland gaan veel waardevolle voedingsstoffen verloren via afvalwater. Wij zoeken naar duurzame manieren om deze eruit te halen en opnieuw te gebruiken. 

Als een van de 40 partijen die meewerken in het KNAP-project (Kringloopsluiting van Nutriënten uit Afvalwater en Proceswater) onderzoeken we hoe we stikstof, fosfor en kalium efficiënter kunnen hergebruiken. Dit is belangrijk voor de landbouw, waar de vraag naar meststoffen groeit. 

We winnen fosfaat en stikstof terug uit afvalwater. Fosfaat zit in de as van verbrand zuiveringsslib, deze teruggewonnen fosfaat kan deels fosfaaterts vervangen. We werken aan technologieën om dit fosfaat geschikt te maken als meststof. 

Ook stikstof uit het condensaat bij slibdroging kunnen we hergebruiken. We testen methoden om deze voedingsstof uit het water te halen en opnieuw in te zetten voor planten en gewassen.

Slimmere afvalinzameling met recycle-keuze

Wist je dat tweederde van het restafval nog te recyclen is? Toch belandt dit vaak in de verbrandingsoven, dit is niet alleen slecht voor het milieu maar ook nog eens duur. Daarom wil Nederland het restafval flink verminderen. 

Nieuw idee ontwikkeld

Ralf Arents werkt bij HVC en vertelt dat uit wetenschappelijk onderzoek en ondertussen uit eigen ervaring bij een flink aantal HVC gemeenten,  tot nu toe de beste methode om het restafval te verminderen, het invoeren van een prijsprikkel is. "Dit noemen we het recycle-tarief. Bij het recycle-tarief betalen mensen die veel restafval hebben meer, terwijl goede afvalscheiders juist minder betalen. Maar 30% van de inwoners gaat hierdoor meer betalen en dat ligt soms gevoelig. Dit systeem hebben we nu bij 9 gemeenten met succes ingevoerd. Maar we zien dat andere gemeenten nog aarzelen. Daarom hebben we een nieuw idee ontwikkeld: recycle-keuze. Dit geeft inwoners vrijheid bij het kiezen van hun afvalservice.”

Korting bij minder vaak aanbieden

Bij recycle-keuze bepalen inwoners zelf hoe vaak ze hun restafval laten ophalen. Wie goed afval scheidt, kan minder vaak restafval aanbieden en zo een korting op hun afvalstoffenheffing ontvangen. ”Met recycle-keuze bepaal je zelf je serviceniveau zonder verplichtingen. Inwoners kunnen kiezen hoe vaak ze hun restafval laten ophalen, tot maximaal 13 keer per jaar (het normale serviceniveau). Ze krijgen een korting als ze minder vaak aanbieden. Hoe minder vaak je je grijze bak aanbiedt, hoe meer korting je krijgt. Kiest men ervoor om toch vaker het restafval aan te bieden, dan verliezen ze een deel van die korting”, aldus Arents.

Een onderzoek onder vierhonderd inwoners liet zien dat veel mensen bereid zijn hun afval beter te scheiden als ze daarvoor een beloning krijgen. De volgende stap is recycle-keuze verder uit te werken. Voor gemeenten kan dit een flexibele manier zijn om afvalscheiding te stimuleren. Zo maken we samen afvalinzameling duurzamer! 

met AI steeds beter sorteren

Al het plastic, blik en drinkpakken dat wij inzamelen in Noord-Holland gaat naar de kunststofsorteerinstallatie in Heerenveen. De installatie scheidt dit afval in verschillende stromen en maakt het geschikt om weer te recyclen. Foppe-Jan de Meer is de operationeel manager van de kunststofsorteerinstallatie en is vanaf het eerste uur betrokken.

Uniek dat we bron- en nascheiding doen

“De installatie hebben we zes jaar geleden in gebruik genomen en sindsdien is er veel verbeterd”, zo begint Foppe-Jan. “De installatie is van HVC, Midwaste en Omrin. Van deze bedrijven verwerken wij het plastic, blik en drinkpakken. De fabriek is uniek omdat we zowel bronscheiding als nascheiding doen. Bronscheiding betekent dat mensen thuis plastic, blik en drinkpakken scheiden. Bij nascheiding wordt het plastic uit de grijze bak later gescheiden. "Het sorteren van al dit afval doen we in batches. In het begin was deze combinatie moeilijk, maar nu zijn we er goed in," zegt Foppe-Jan. "Dit is echt uniek omdat de kwaliteit van bron- en nascheiding verschilt en je het sorteerproces daar goed op moet instellen.”

Vernieuwingen

“Dat maakt dat het NTCP (Nationaal Testcentrum Circulair Plastics) met bedrijven als Campina graag bij ons testen uitvoeren met nieuwe verpakkingen. We voeren voor hen real-life tests uit. Dat geeft ontwerpers directe feedback over hoe goed de verpakkingen te sorteren zijn en daardoor ook hergebruikt kunnen worden," legt Foppe-Jan uit.

Een andere vernieuwing is het Grey Parrot-systeem. Dit is een analyse apparaat met kunstmatige intelligentie (AI). “Nadat de installatie het plastic, blik en drinkpakken in verschillende stromen sorteert, houd je een reststroom over. Dat noemen we het residu. De Grey Parrot hebben we opgehangen boven de band met deze stroom. Het kijkt wat voor materiaal er voorbijkomt en geeft direct feedback in dashboards.” Foppe-Jan noemt als voorbeeld dat het apparaat bijvoorbeeld ziet dat er opvallend veel folies zitten bij deze reststroom. Dan is er iets mis bij het deel dat dit soort plastic afval sorteert. "Met een aanpassing in het proces herstellen we dit.” 

Geen tosti-ijzer

Toch kost het tijd om zulke technologie goed te laten werken. "Het is niet simpelweg een tosti-ijzer waarbij je alleen de stekker in het stopcontact moet steken. De afgelopen maanden hebben we de Grey Parrot moeten leren om alle verschillende stukjes afval te herkennen. Dat vraagt veel inzet van de collega’s die zich hiermee bezighouden. Inmiddels hebben we meer Grey Parrots aangeschaft en deze opgehangen boven de banden van alle gesorteerde afvalstromen. Deze zijn we nu aan het inrichten. Het uiteindelijke doel is de Grey Parrots zo instellen dat zij verstoringen in het proces signaleren en automatisch instellingen in het proces aanpassen om het te herstellen.”  

Nog meer recyclen

"De kwaliteit van nascheiding wordt langzaam beter door nieuwe technieken, terwijl bronscheiding stabiel blijft. We blijven investeren in technologie en optimalisatie," aldus Foppe-Jan. Hij benadrukt ook het belang van samenwerking binnen de sector. "Tijdens bijeenkomsten met collega’s bespreken we problemen en oplossingen, zoals labels op verpakkingen die de sorteerprocessen verstoren. Het veranderen van zoiets simpels als een zwart label kan een enorm verschil maken."